کتاب عقل و جهل

اصول کافی جلد 1 صفحه: 10 روایه: 1

ترجمه:

1 امام محمد باقر(ع) می فرماید: چون خدا عقل را آفرید از او بازپرسی کرد و به او گفت پیش آی پیش آمد، گفت باز گرد، بازگشت، فرمود بعزت و جلالم سوگند مخلوقی که از تو به پیشم محبوبتر باشد نیافریدم  و ترا تنها بکسانیکه دوستشان دارم بطور کامل دادم. همانا امر و نهی کیفر و پاداشم متوجه تو است.

شرح:

مراد بعقل چنانچه از جمیع روایات این بابت استفاده می شود همان قوه تشخیص و ادراک و وادار کننده انسان به نیکی و صلاح و باز دارنده او از شر و فساد می باشد چنانچه در روایت سوم عقل وسیله پرستش خدا و بدست آوردن بهشت معرفی شده و در حدیث چهارم 75 خاصیت و اثر آن بنام لشکر عقل توضیح داده شده است پس عاقل کامل کسی است که آن اثر در او باشد، و مراد به پیش آمدن و بازگشتن عقل این است که این موجود در برابر اوامر و نواهی خالقش کاملا منقاد و مطیع است و جمله آخر حدیث در روایات دیگر توضیح داده می شود که کیفر پاداش مردم در روز جزا به مقدار عقل ایشانست.

اصول کافی جلد 1 صفحه: 11 روایه: 2

ترجمه:

2 اصبغ بن نباته از علی علیه السلام روایت می کند جبرئیل بر آدم ناز شد و گفت: ای آدم من مامور شده ام که ترا در انتخاب یک از سه چیز مخیر سازم  پس یکی را برگزین و دو تا را واگذار. آدم گفت چیست آن سه چیز؟ گفت: عقل و حیاء و دین آدم گفت عقل را برگزیدم، جبرئیل به حیاء و دین گفت شما بازگردید و او را واگذارید، آن دو گفتند ای جبرئیل ما ماموریم هر جا که عقل باشد با او باشیم. گفت خود دانید و بالا رفت.

شرح:

از مجموع این روایت چنین استفاده می شود که عقل با حیاء و دین لازم و مومند و از یکدیگر  جدا نشوند پس  خداوند به هر کس عقل عنایت کند حیاء و دین هم عنایت کرده است و کسی را که با حیاء و متدین یافتیم باید او را عاقل هم بدانیم.

اصول کافی جلد 1 صفحه: 11 روایه: 3

ترجمه:

3 شخصی از امام ششم علیه السلام پرسید عقل چیست؟ فرمود چیزی است که بوسیله آن خدا پرستش شود و بهشت بدست آید آن شخص گوید: گفتم پس آنچه معاویه داشت چه بود؟ فرمود: آن نیرنگست، آن شیطنت است، آن نمایش عقل را دارد ولی عقل نیست.

اصول کافی جلد 1 صفحه: 11 روایه: 4

ترجمه:

4 حسن بن جهم گوید: از امام رضا علیه السلام شنیدم که می فرمود: دوست هر انسانی عقل او است و دشمن او جهلش.

اصول کافی جلد 1 صفحه: 12 روایه: 5

 ترجمه:

5 حسن بن جهم گوید: بحضرت ابوالحسن علیه السلام عرض کردم نزد ما دستهای هستند که دوستدار امامند ولی ان تصمیم راسخ را ندارند ( که بتوانند از راه عقیده خویش از جان و مال بگذرند) همین قدر است که از محبت امام دم می زنند. فرمود آنها ( بواسطه کوتاهی عقل و قصور ادراکشان)  از جمله کسانی که مورد سرزنش خدا قرار گرفته اند نیستند. همانا خدا می فرماید: عبرت گیرید ای صاحبان بصیرت( و ایشان صاحب بصیرت نمی باشند).  

اصول کافی جلد 1 صفحه: 12 روایه: 6

ترجمه:

6 اسحاق بن عمار گوید : امام صادق علیه السلام فرمود : هرکه عاقل است دین دارد و کسی که دین دارد ببهشت می رود (پس هر که عاقل است ببهشت می رود). 

اصول کافی جلد 1 صفحه: 12 روایه: 7

ترجمه :

7 ابو جارود از امام پنجم علیه السلام نقل میکند : خدا در روز قیامت نسبت بحساب بندگانش باندازه عقلی که در دنیا به آنها داده است باریک بینی میکند .

اصول کافی جلد 1 صفحه: 12 روایه: 8

ترجمه:

8 سلیمان دیلمی گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم فلانی در عبادت و دیانت و فضیلت چنین و چنانست فرمود: عقلش چگونه است ؟ گفتم نمی دانم، فرمود ، پاداش باندازه عقل است، همانا مردی از بنی اسرائیل در یکی از جزایر دریا که سبز و خرم و پر آب ودرخت بود عبادت خدا میکرد یکی از فرشتگان از آنجا گذشت و عرض کرد پروردگارا مقدار پاداش این بندهات را به من بنما خداوند باو نشان داد و او آن مقدار را کوچک شمرد،خدا باو وحی کرد همراه او باش پس آن فرشته بصورت انسانی نزد او آمد عابد گفت تو کیستی ؟ گفت مردی عابدم چون از مقام و عبادت تو در این مکان آگاه شدم نزد تو آمدم تا با تو عبادت خدا کنم پس آن روز را با او بود، چون صبح شد فرشته باو گفت : جای پاکیزه ای داری و فقط برای عبادت خوب است . عابد گفت : اینجا یک عیب دارد . فرشته گفت : چه عیبی ؟ عابد گفت : خدای ما چهارپائی ندارد، اگر او خری میداشت در اینجا میچراندیمش براستی این علف از بین می رود ! فرشته گفت : پروردگار که خر ندارد، عابد گفت: اگر خری میداشت چنین علفی تباه نمیشد، پس خدا بفرشته وحی کرد: همانا او را باندازه عقلش پاداش میدهم (یعنی حال این عابد مانند مستضعفین و کودکان است که چون سخنش از روی ساده دلی و ضعف خرد است مشرک و کافر نیست لیکن عبادتش هم پاداش عبادت عالم خداشناس را ندارد ).

اصول کافی جلد 1 صفحه: 13 روایه: 10

ترجمه:

10 ابن سنان گوید بحضرت صادق علیه السلام عرض کردم: مردیست عاقل که گرفتار وسواس در وضو و نماز می باشد: فرمود چه عقلی که فرمانبری شیطان می کند ؟ گفتم: چگونه فرمان شیطان میبرد؟ فرمود از او بپرس وسوسه ای که باو دست میدهد از چیست؟ قطعاً به تو خواهد گفت از عمل شیطانست.

اصول کافی جلد 1 صفحه: 14 روایه: 11

ترجمه:

11 پیغمبر فرمود: خدا به بندگانش چیزی بهتر از عقل نبخشیده است، زیرا خوابیدن عاقل از شب بیداری جاهل بهتر است و در منزل بودن عاقل از مسافرت جاهل(به سوی حج و جهاد) بهتر است و خدا پیغمبر و رسول را جز برای تکمیل عقل مبعوث نسازد( تا عقلش را کامل نکند مبعوث نسازد) و عقل او برتر از عقول تمام امتش باشد و آنچه پیغمبر در خاطر دارد، از اجتهاد مجتهدین بالاتر است و تا بنده ای واجبات را به عقل خود در نیابد آنها را انجام نداده است همه عابدان در فضیلت عبادتشان بپای عاقل نرسند. عقلا همان صاحبان خردند که درباره ایشان فرموده: تنها صاحبان خرد اندرز می گیرند.

       ادامه دارد. مطلب کامل نشده است و به زودی کامل خواهد شد

التماس دعا